Reel sektör, yüksek enflasyon ve talep daralması nedeniyle ciddi sıkıntılarla boğuşuyor. İmalat sanayiinde kapasite kullanım oranı son 15 ayın en düşük seviyesine geriledi. İmalat PMI ise üst üste beşinci ayda da düşüşe devam ederek 47,2 seviyesine indi. İç ve dış talebin azalması, çalışan sayısında ciddi bir düşüşe neden oldu. İlk 6 ayda yeni açılan her 5 şirkete karşılık, 1 şirket kepenk indirdi.
Ekonomik Sıkılaşmanın Etkileri
Enflasyonla mücadele kapsamında uygulanan sıkılaşma politikalarının etkileri reel sektörde daha belirgin hale geldi. Yüksek finansman maliyetleri ve talepteki zayıflama, üretimde gerilemeye yol açtı. İSO İmalat PMI temmuzda 47,2 seviyesine inerek sanayi üretiminin yıllık %0.1 daraldığını ve kapasite kullanım oranının %75.9’a gerilediğini gösterdi. İhracattaki %2’lik sınırlı artış yeterli gelmedi ve toplam şirket sayısında düşüş yaşandı. Temmuzda 183 firma konkordato başvurusunda bulunarak son yılların en yüksek seviyesine ulaştı.
5 Aydır Süren Üretim Yavaşlaması
Yılın ilk yarısındaki veriler, reel sektörde kırmızı alarm veriyor. İSO İmalat PMI temmuz ayında üst üste beşinci ayda da azaldı ve 47,2 seviyesine düştü. Bu, sektörün faaliyet koşullarında belirgin bir yavaşlama olduğunu gösteriyor. Siparişlerde son 20 ayın en sert düşüşü yaşandı. Elektrikli ve elektronik ürünlerde bu gerileme daha belirgin oldu. Temmuzda yalnızca gıda ürünleri sektöründe istihdam artışı görülürken, diğer sektörlerde hızlı bir çalışan sayısı düşüşü gözlemlendi.
Personel Yetersizliklerinin Etkisi
Çalışan Sayısındaki Düşüş: Son 21 ayın en yüksek hızında düşüş yaşandı. Bu, üretim hacimlerini olumsuz etkiledi.
Girdi Alımlarındaki Azalma: Talep zayıflığına bağlı olarak imalatçılar girdilerini azalttı, en keskin yavaşlama metalik olmayan mineral ürünlerde gerçekleşti.
12 Bin 175 Şirket Tasfiye Kararı Aldı
Merkez Bankası’nın verilerine göre, temmuzda kapasite kullanım oranı %75.9’a inerek son 15 ayın en düşük seviyesine ulaştı. Ocak-Haziran döneminde ihracat %2 artarak 125,4 milyar dolara çıktı. Ancak, 25 sektörün 12’sinde ihracat gerileme gösterdi. Yılın ilk yarısında 52 bin 676 şirket kuruldu, 11 bin 939 şirket ise kepenk indirdi. Tasfiye sürecine giren şirket sayısı %2.3 artarak 12 bin 175’e çıktı.
🚨 Konkordato Kabusu Bitmiyor
Temmuzda konkordato talebinde bulunan firma sayısı 183 oldu ve bu, 2018-2019 döneminden sonraki en yüksek aylık seviye olarak dikkat çekti. Yılın ilk 7 ayında konkordato başvurusunda bulunan toplam firma sayısı 788'e ulaştı. İş dünyası temsilcileri ve Adalet Bakanlığı, suiistimallerin önüne geçmek için çalışmalar yapıyor.
Piyasanın Çekeceği Var!
Finansmana erişim sorunlarından dolayı piyasada karşılıksız çek sayısı artıyor. TCMB verilerine göre, Temmuz 2024'te karşılıksız çek adedi %149.9 artarak 26 bin 351'e çıktı. Böylece, seviyeler Aralık 2019'dan bu yana en yüksek düzeye ulaştı. İbraz edilen toplam çek tutarı 606.3 milyar TL'ye çıktı.
Mali İyileşmeler ve Sektörel Değerlendirmeler
Piyasadaki daralmadan muzdarip reel sektör, az hasarla atlatmaya çalışıyor. Ancak beklenti, işlerin daha da kötüye gideceği yönünde.
Uzman Görüşleri
- TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat: Yüksek faiz ve sıkılaşma politikaları nedeniyle iç piyasada durgunluk yaşandığını belirtiyor.
- İDDMİB Başkanı Çetin Tecdelioğlu: İhracattaki kıpırdanmalara rağmen mevcut kur politikaları nedeniyle rekabetçi fiyat verilemediğine dikkat çekiyor.
- TESİD Başkanı Yaman Tunaoğlu: Ekonomiyi soğutma politikalarının sektör üzerinde olumsuz etkileri olduğunu, ancak enflasyonla mücadelenin başka yolu olmadığını ifade ediyor.
- TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın: Üretimde %11 azalma gerçekleştiğini belirtiyor ve ihracatta iyileşme olmazsa sektörde küçülme başlayacağını öngörüyor.
Reel Sektör Hakkında En Merak Edilen Sorular
Yüksek enflasyon reel sektörü nasıl etkiliyor?
Yüksek enflasyon, reel sektör üzerinde birçok olumsuz etki yaratıyor. Öncelikle, finansman maliyetlerinin artmasına sebep oluyor, bu da işletmelerin kredi maliyetlerini yükseltiyor. Artan maliyetler, üretim ve yatırım kararlarını olumsuz etkileyerek ekonomik durgunluğa yol açıyor. Ayrıca, talep daralması yaşandığından, tüketici harcamaları azalıyor ve işletmeler gelir kaybına uğruyor. Tüm bu etmenler, şirketlerin faaliyetlerini sürdürememesine ve konkordato başvurularının artmasına neden oluyor.
Sıkılaşma politikaları hangi sektörleri daha fazla etkiliyor?
Sıkılaşma politikaları, farklı sektörleri farklı şekillerde etkiliyor. Mesela, imalat sanayi inde kapasite kullanım oranı ve üretim hacimleri belirgin biçimde düşüyor. Elektrikli ve elektronik ürünler sektörü bu düşüşten daha fazla etkileniyor, çünkü bu alanlar yüksek maliyet ve düşük talebe karşı daha hassas. Öte yandan, gıda ürünleri sektörü daha az etkileniyor ve bazı durumlarda istihdam artışı bile görülüyor. İhracat yapan sektörler ise, kur dalgalanmaları ve yetersiz talep artışı nedeniyle rekabet avantajını kaybediyor.
Konkordato nedir ve neden artış gösteriyor?
Konkordato, borçlu şirketlerin alacaklılarla anlaşarak borçlarını yeniden yapılandırma sürecidir. Bu süreç, iflastan kaçınmak isteyen ancak mali sıkıntılar yaşayan şirketler için bir önlem olarak kullanılır. Temmuz ayında konkordato talebinde bulunan firma sayısı 183’e ulaşarak dikkat çekici bir artış gösterdi. Bu durum, yüksek enflasyon, zayıf talep ve sıkılaşma politikalarının bir yan ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Şirketler, finansman erişimindeki zorluklar ve azalan gelir akışları nedeniyle bu süreci bir çözüm olarak görmektedir.
İlgili Haberler
